Ebu’l-Kasım

Ebu’l-Kasım Biyografisi

Anadolu Selçuklu sultanı ikincisidir.

Ebu’l-Kasım, Anadolu Selçuklu Devleti ilk döneminde İznik valisidir. Hanedanın kurucusu ve ilk sultan Kutalmışoğlu Süleyman Şah‘ın 1086 senesinde vefatından sonraki Fetret döneminde 6 senelik bir müddet Anadolu Selçuklu Devleti‘ni yönetti.

Kutalmışoğlu Süleyman Şah 1084 seneyi Aralık ayı içerisinde Antakya’yı fethetmek için yola çıkarken İznik ve civarını Ebu’l-Kasım adındaki bir Türk beyine bırakmıştı. Ülkenin diğer bölgelerinin idaresi de muhtelif Türk kumandanlarına tevdi edilmişti.

Kutalmışoğlu Süleyman Şah 1086 senesinde Antakya yakınlarında Suriye Selçuklu Devleti Sultanı Tutuş’la yaptığı savaşta yenilerek can verince, Süleyman Şah’ın iki oğlu I. Kılıç Arslan ve Kulan Arslan, Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Melikşah‘ın İsfahan’daki sarayına esir olarak gönderildi.

Kutalmışoğlu Süleyman Şah ’ın vefat haberi onun muhtelif bölgelere tayin etmiş olduğz hareket etmelerine sebep oldu. Bunlardan hükümet merkezi İznik’i elinde bulundurduğu için en nüfuzlusu olan Ebu’l-Kasım hiç kararsız etmeden, kendisini sultan ilân ettiği gibi kardeşi Ebu’l-Gazi’yi de Kayseri ve civarına Emîr tayin etti. Becerikli ve gayet ihtiraslı bir kimse olan Ebu’l-Kasım bundan sonra Marmara sahillerine akınlar yaparak bütün bölgeyi yağmalamaya başladı. Bunun üzerine imparator Alexios, Türk akıncılarını sahilden geri sürdü ve Ebu’l-Kasım ’ı barış istemeğe mecbur etti. Ancak Ebu’l-Kasım barış müzakerelerini aralıksız olarak uzattığından, imparator nihayet İznik üzerine bir kuvvet sevk etmeye mecbur kaldı. 1090 seneyi ortalarında Bizans kuvvetlerine mağlup olan Ebu’l-Kasım daha sonra İznik’e çekildi.

Anadolu’yu kendisine bağlamayı uman Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Melikşah, Urfa emiri Bozan’ı Ebu’l-Kasım’ın üzerine gönderdi. Emir Bozan İznik’i abluka ettiyse de alamadı. Ancak Büyük Selçuklu Devleti’yle savaşmayı göze alamayan Ebu’l-Kasım kardeşini İznik’te bırakarak Melikşah‘la uyuşmak üzere İsfahan’a hareket etti. Melikşah Ebu’l-Kasım’la uyuşmayı kabul etmedi. Ebu’l-Kasım İznik’e geri dönerken 1092 senesinin Eylül-Ekim ayında yolda tutularak kendi yayının kirişi ile boğdurulmuştur.

Ebu’l-Kasım’ın vefatından sonra kardeşi Ebu’l-Gazi kısa bir müddet daha İznik’i elinde yakalamaya devam etti. 19 Kasım 1092 tarihinde de Melikşah da can verince Kutalmışoğlu Süleyman Şah ’ın iki oğlu I. Kılıç Arslan ve Kulan Arslan İsfahan’da serbest bırakıldılar.

Ebu’l-Gazi 1092 seneyi sonlarında İznik’e erişen I. Kılıç Arslan‘a hiç direnmeden yönetimi devretti.