Eflatun Cem Güney

Eflatun Cem Güney Biyografisi

Türk toplum edebiyatı tahlilcisi ve yazar. Masalcı Baba olarak tanındı.

Eflatun Cem Güney, 1896 senesinde Malatya, Hekimhan ’da doğmuştur. Telgraf müdürü Ahmet Hurşit Beyin oğludur. Daha altı yaşında babasını, yedi yaşında annesini yitirdi. Amcası Sivas Posta Müdürü Şevket Beyin yanında büyüdü. Bcerahatçi Dünya Savaşı ’nın henüz sona erdiği günlerde Sivas Sultanisi ’nde Edebiyat Bvefatını bitiren tek talebeydi.

Öğrenim yarıyılının sonunda Konya Yetimler Yurdunda Türkmaya başladı. Ateşkes günlerinde duygularını şiirlerle anlattı. 19 Mayıs, içindeki kurtuluş umudunu yeşertti. İlk Kuvayi Millîye Marşı ’nı yazdı. Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyetinin Konya ’daki çalışmalarına katıldı.

Kuvayi Millîye ’nin Öğüt gazetesi ile İrşat mecmuasında çalıştı.

Hamdullah Suphi Tanrıöver ’in bakanlığı yarıyılında bir araya gelen ilk Maarif Kurultayına katıldı. Kayseri Sultanisi Türkçe hocalığı sırasında Nafi Atuf Kansu ’yla birlikte Misakı Millî gazetesini çıkardı.

Ankara ’da, Reşat Nuri Güntekin, Ali Canip Yöntem, Hasan Ali Yücel ’ ile birlikte Türkçe, Edebiyat kitaplarının araştırılması çalışmalarına katıldı.

Eskişehir, Sivas, Samsun, Afyon, Kütahya, İstanbul gibi Anadolu’nun birçok yöresinde edebiyat hocalığı görevi yaptı. Topkapı Müzesi Müdür Dayanakçılığı, Millî Eğitim Müdür Dayanakçılığı ve Millet Eğitimi Başkanlığı yaptı.

Oğluyla birlikte Tasalı Kaval hikâyesini yazdı, ne yazık ki hikâyenin gazetelerde yayımlanacağı günlerde oğlunu yitirdi. Tarifsiz acılar yaşadı, kırk gün kırk gece kapanarak İnsan Çocuğa Matemler ’ı yazdı.

Eflatun Cem Güney, ananesel millet hikâyelerimizi ve masallarımızı derledi. Masallar yazdı. Bu sebeple ismi Masalcı Baba olarak da bilinmektedir.

Anadolu’nun birçok yöresini hocalık görevi sırasında tanıdı. Bu yörelerde yerel sanat mecmualarının çıkmasına ön ayak oldu. Danimarka‘da bulunan Hans Christian Andersen Müesseseyi, Açıl Sofram Açıl isimli yapıtıyla ona 1956 senesinde Dünya Çocuk Edebiyatı Onur Belgesi verdi. 1960 senesinde Dede Korkut Masalları isimli kitabıyla bu mükâfatı tekerrür kazandı.

Çocuk edebiyatımızın bereketli yazarlarından Eflatun Cem Güney, birçok masalımızın günümüz Türkçe ’siyle yine gün ışığına çıkarılmasında büyük rol oynadı.

Ayrıca istanbul Radyosunda çalıştığı senelerde Bir Varmış Bir Yokmuş isimli programında da çok rakamda masalı anlatarak dinleyici ile buluşturmuştur.

“Yokuşlarda ter dökerek, inişlerde tırnak sökerek giderken önlerine öyle bir dağ dikilmiş ki, ne dolanı çıkılır, ne tırmana tırmana. Ha işte, bu dağın böğründe bir yol bir iz ararken görmüşler ki, ne görsünler, gözleri ışıl ışıl, tüyleri kolan kolan bir kurt, bir çalı dibinde inildeyip duruyor. Meğerse kurdun ayağına öyle bir çakır diken saplanmış, öyle bir çakır diken saplanmış ki, nasıl tabir, kara saplı bıçak gibi, ta varıp kemiğe katlanmış…”

Az mı dinledik buna benzer masalları radyonun gözde irtibat taşıtı olduğu günlerde. Yazı dilinden başka bir anlatım bu; millet hikâyelerinden izler taşıyan, biraz da meddahları andırdıran. Masallarda böyle şahsi, kendine özgü bir anlatım yolu yakalatmıştır Eflatun Cem Güney.

Masallar, millet hikâyeleri söz mevzusu olunca Eflatun Cem ile birlikte sevda da andırılmalıdır. Zira o, bu cins millet mahsullerine gönülden bağlıdır, bunları yayına hazırlarken asıl bir folklorcu gibi davranmakla kalmamış, aynı zamanda bir sanatçı, yaratıcı bir yazar gibi çalışmıştır. “Masallara yeni renkler, motifler katmış, tertemiz varyantlar yaratmıştır.” Tasalı Kaval, Âşık Eksantrik, Kerem ile Aslı, Tahir ile Zühre onun kitaba geçirdiği, bize eriştirdiği ve hoşlandırdığı millet hikâyelerinden bir kaçı.

Bu yanıyla o, modern bir millet hikâyecisidir. Onun oluşturduğu yapıtlar millet ağzından özellikler, millet zevkinden izler taşımaktadır. Folklor ona göre şu başlıklarda bir araya gelir: Millî destanlar, destan tipi hikâyeler, millet hikâyeleri, millet masalları, mitler ve millet efsaneleri millet fıkraları, atasözleri, türküler.

Eflatun Cem Güney, 2 Ocak 1981 tarihinde istanbul ’da 85 yaşına can vermiştir.

Yapıtları :
Masal Kitapları :
1. Nar Tanesi 1945
2. Us Paketi 1947
3. En Hoş Türk Masalları 1948
4. Altın Heybe
5. Kül Kedisi
6. Felek Sillesi 1948
7. Açıl Sofram Açıl ve Congoloz Baba 1949
8. Kara Yılan ve Kara Gülmez 1949
9. Bir Varmış Bir Yokmuş 1956
10. Evvel Zaman İçinde 1957
11. Gökten Üç Elma Düştü 1960
12. Az Gittim Uz Gittim 1961
13. Gülen Ayva Ağlayan Nar 1969
14. Al Elma Yeşil Elma 1969
15. Sabır Taşı 1969
16. Hasırcı Baba- Keloğlan 1969
17. Aygın Baygın Ses ve Nurtopu 1970
18. Yedi Köyün Surat Karası 1970
19. Altın Gergef 1971
20. Güldükçe Güller Açan Kız 1971
21. Tellerinde Bülbüller Şakıyan Saz

Millet Edebiyatı Çalışmaları :
22. Tasalı Kaval 1945
23. Dede Korkut Masalları 1958
24. Âşık Eksantrik 1958
25. Kerem İle Aslı 1959
26. Tahir İle Zühre 1959
27. Şah İsmail 1957
28. Erzurumlu Emrah 1955
29. Millet Şiiri Antolojisi 1947
30. Âşık Ruhsati 1953
31. Meslekî 1953
32. Kâmilî 1958
33. Millet Türküleri 2 cilt, 1953-1956
34. Nasreddin Öğretmen Fıkraları 1956
35. Folklor ve Eğitim 1966
36. Folklor ve Millet Edebiyatı 1917
37. Ağıt Sesleri 1920, şiirler
38. Dumlupınar ’a Doğru
39. Kara Yazı
40. Atatürk – Yaşamı ve Yapıtları 1963