III. Makarios

III. Makarios Biyografisi

Bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanıdır. II. Dünya Savaşı‘ndan sonra Kıbrıs’ın Yunanistan ile birleşmesi emeliyle başlatılan Enosis hareketinin önderleri arasında yer aldı.

III. Makarios, 13 Ağustos 1913 tarihinde Panagia, Cyprus, Kıbrıs Cumhuriyeti ’nde muhtaç bir çobanın oğlu olarak doğmuştur. Doğru ismi Mihail Hristodulu Muskos ’dur. Kıbrıs‘taki eğitimlerini Troodos dağındaki Kirkos Manastırında Ortodoks papazlarının himayesinde bitirdikten sonra, Lefkoşa ’daki Ankripion Cimnasyumu ’nda burslu olarak okudu. Yunanistan ’a gidip Atina Üniversitesi‘nde İlahiyat Fakültesi ’nde ve ardından ABD ’ye gidip Boston Üniversitesi İlahiyat Okulu’nda öğrenim gördü.

1946 senesinde Kıbrıs ’da papaz olarak vazifesine başladı. Rumca kutsal anlamına gelen Makarios ismini aldı. 1948 senesinde Larnaka şehrinin piskoposu oldu. Makarios, dinsel vazifelerinden çok siyaset ile ilgilenmeye başladı. 1949 senesinde Atina ’ya ziyaret ederek Yunanistan Kralı ve Başbakanı ile görüştü. Kıbrıs meselesini ilk defa bu görüşmelerde ortaya attı.

Makarios 18 Ekim 1950 tarihinde Kıbrıs başpiskoposu oldu. 1950 senesinde yapılan plebisitten sonra, Rum Cemiyeti, Makarios ’u Başpiskoposluğa seçti. 1952 senesinde Birleşmiş Uluslar buluşmalarını izlemek üzere New York ’a giden Makarios, yaptığı temaslar neticesinde Jersey ve Detroit şehirlerinde “Kıbrıs İçüt kurmayı başardı. Televizyonda konuşmalar yaptı. Başkan Dwight David Eisenhower ile görüştü.

Osmanlı dominantlığı yarıyılında Rum Ortodoks topluluğunun idareyicisi sıfatını taşıyan Kıbrıs başpiskoposları, kumpasın sağlanmasından ve milletin meselelerinin giderilmesinden mesul şahıslar olarak ehemmiyetli politik roller üstlenmişlerdi.

Makarios başpiskopos olduktan sonra enosis hareketiyle aynılaşmaya başladı.

1953 senesinde, İngilizlere karşı bayrak açtı ve Kıbrıs ’a Self Determinasyon hakkı verilmesi için faaliyete geçti. Bu mevzuda bir seri temaslar yaptı. Atina ve New York ’u ziyaret etti. Şubat 1954’te Yunan başbakanı Aleksandros Papagos ile görüşerek enosis için Yunanistan‘ın dayanağını sağladı. Kısa bir müddet sonra Albay Yeoryos Grivas‘ın EOKA‘yı Kıbrıslı Savaşçılar Ulusal Organizasyonu kurarak başlattığı silahlı eylemleri perde arttan idaremekle yargılandı.

Bu çalışmalardan son derece rahatsız olan İngiltere ’nin Kıbrıs Valisi Mareşal Sir John Harding, Makarios ’u ayaklanma kışkırtıcılığıyla yargılanarak hapsedildi ve Seyşel Adaları’na sürgüne gönderdi. İşte Harding ’in bu tavrı Kıbrıs Rumlarında, Makarios efsanesinin doğmasına yol açtı.

Ardından EOKA‘nın silahlı eylemleri süratle tırmandı. Adaya dönmesine izin verilen Makarios Şubat 1959’da enosis isteğinden bırakarak uzlaşmaya yaklaştı. Neticede 13 Aralık 1959‘da bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti’nin cumhurbaşkanlığına getirildi. Destekçiliğine ise Türk halkından Fazıl Ufak getirildi.

Makarios sürgün dönüşü, mükâfatını 16 Ağustos 1960 tarihinde kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti ’nin başına geçmekle aldı. 1960 ’da yeti Cumhurbaşkanı seçildi.

1963 ve 1967 senelerinde, Grivas ve Yorgacis ile işbirliği yaparak, toplu kırım yapılmasına sebep oldu. 1967 vakalarından sonra cunta ile arası açılan ve kendisini Kıbrıs ’ın yanı gizeme Yunanistan ’ın da kurtarıcısı olarak görmeye başlayan Makarios, Nikos Sampson ’un 1974 Temmuz ’unda yaptığı darbeden de kurtulmasını bşehirdi.

Temmuz 1974’te Kıbrıs Rum Ulusal Muhafız Birliği’ne bağlı birlikler, enosis’i hakikatleştirmek emeliyle Yunanistan’daki cunta idaresinin tasarladığı bir darbe tertip etti. Makarios Malta‘ya, ardından Londra‘ya kaçtı. Darbeden birkaç gün sonra, Birleşmiş Uluslar genel heyetinde yaptığı konuşmada, Kıbrıs’taki darbeyi, Yunan cuntasının yaptığını, garantör ülkeler olan, Türkiye ve İngiltere’in adaya müdahale etmesi gerektiğini söyledi. Türkiye Kıbrıs’a 20 Temmuz 1974 tarihinde askeri bir müdahalede bulunarak adanın kuzeyinde ayrı bir Türk devletinin kurulmasını sağladı. Makarios, Yunanistan’daki askeri cuntanın düşmesinden sonra Aralık 1974’te Kıbrıs’a döndü.

Bir müddet Kıbrıs dışında yaşadıktan sonra İngilizler ’in desteği ile yine Kıbrıs ’a döndü.

Şubat 1968’de ikinci bir yarıyıl için yine cumhurbaşkanı seçildi. 1973’te tek aday olarak üçüncü defa cumhurbaşkanlığına seçildi.

III. Makarios, 16 Ağustos 1960 – 15 Temmuz 1974 tarihleri arasında ilk cumhurbaşkanlık misyonunu yaptı. İkinci olarak da 7 Aralık 1974 – 3 Ağustos 1977 tarihleri arasında can verene kadar aynı vazifesine devam etti.

III. Makarios, 3 Ağustos 1977 tarihinde Lefkoşa, Kıbrıs Cumhuriyeti ’nde 64 yaşında kalp krizi neticeyi can vermiştir.