Uzayda Terlemek Mümkün mü? Astronotlar Beden Sıcaklıklarını Nasıl Ayarlıyor?

Uzay, insan bedeni için çok şartlara sahip bir ortamdır. Yerçekimi olmadığı için gündelik fizikî süreçler bile farklı işler. Pekala, terleme üzere doğal bir süreç uzayda nasıl gerçekleşir?

Uzayda Terleme Mümkün mü?

Evet, uzayda terlemek mümkündür. İnsan bedeni sıcaklık denetimini yerçekimsiz ortamda da emsal biçimde yapmaya devam eder. Fakat yerçekimi olmadığı için terin cilt üzerinde birikmesi ve buharlaşarak soğuma sağlaması daha zordur. Yerçekimi dünyada terin cilt yüzeyinden aşağıya akmasını sağlarken, uzayda ter damlacıkları bedenden ayrılmayabilir ve cilt üzerinde kalabilir.

Bu yüzden, astronotlar uzayda fizikî aktiviteler sırasında ağır bir formda terlediklerinde ter, damlalar halinde yüzer ve kıyafetlerine yahut uzay giysisine yapışabilir. Bu durum, sıcaklık denetimi açısından birtakım zorluklar yaratabilir. Yani uzayda terlemek, dünyadaki kadar tesirli bir soğuma yolu değildir.

Astronotlar Beden Sıcaklıklarını Nasıl Ayarlıyor?

Astronotların beden sıcaklığını denetim altında tutmak, uzay vazifelerinde hayati ehemmiyet taşır. Bu noktada devreye özel uzay giysileri ve teknoloji dayanaklı sistemler girer:

1. Uzay Giysileri ve Isı Kontrolü

Uzay giysileri, astronotların dış uzaya çıktıklarında çok sıcak yahut soğuk şartlardan korunmalarını sağlar. Bu giysilerin içinde Sıvı Soğutma ve Havalandırma Giysisi (Liquid Cooling and Ventilation Garment – LCVG) ismi verilen özel bir kıyafet bulunur. Bu kıyafetin içinde ince tüplerden oluşan bir ağ yer alır ve astronotların beden sıcaklığını dengelemek için soğutucu sıvı bu tüplerin içinde dolaşır. Böylelikle beden sıcaklığı belli bir düzeyde tutulur.

2. Uzay İstasyonu İçerisinde Klima Sistemi

Astronotlar, Milletlerarası Uzay İstasyonu’nda (ISS) bulundukları mühlet boyunca, sıcaklıkların istikrarda kalmasını sağlayan iklimlendirme sistemlerinden faydalanırlar. Bu sistemler ortam sıcaklığını denetim ederek astronotların terlemelerini minimuma indirir ve onları konforlu bir formda çalıştırır.

3. İdman Programları

Yerçekimsiz ortamda kas ve kemik kaybını önlemek hedefiyle astronotlar sistemli idman yapar. Bu aktiviteler sırasında terleme kaçınılmazdır. Uzay istasyonundaki antrenman alanları, havalandırma ve fanlar sayesinde terin bedenden buharlaşmasını hızlandırır, böylelikle beden sıcaklığı denetim altına alınır.

Neden Sıcaklık Denetimi Bu Kadar Değerli?

Uzayda sıcaklık farkları çok derecede uç noktalarda olabilir. Güneşe maruz kaldığınızda yüzlerce dereceye ulaşabilen sıcaklıklar varken, gölgede anında dondurucu soğukla karşılaşabilirsiniz. Bu ani sıcaklık değişiklikleri, astronotların sıhhatini tehlikeye atabileceği için, giysi ve istasyon içindeki sıcaklık denetimi yaşamsal bir kıymet taşır.

Uzayda terlemek mümkün olsa da, bu sürecin dünyadaki üzere tesirli olmadığını söylemek gerek. Ter beden üzerinde birikebilir ve buharlaşmadığı için beden sıcaklığını düşürmekte zorluk yaşanabilir. Astronotlar, gelişmiş uzay giysileri, soğutma sistemleri ve idman programları sayesinde beden sıcaklıklarını ayarlayarak bu şiddetli ortamda inançlı bir biçimde vazife yapabilirler.

Daha fazla bu stil içerikler için web sitemizi ve de instagram hesabımızı takip etmeyi unutmayınız!